Gemeentelijke beleid in de buurtomgeving
Een gezonde omgeving in de buurt begint bij goed gemeentelijk beleid. Als JOGG-beleidsmedewerker speel je een belangrijke rol om gezondheid in al het beleid mee te nemen. Deze pagina biedt praktische inspiratie en handvatten om gezondheidsthema’s in diverse beleidsdomeinen te integreren.
Jeugd-, onderwijs, welzijn en sociaal domein
Jeugdgezondheidsbeleid: Neem de gezondheidsthema’s voeding, bewegen en ontspanning, expliciet op in subsidieovereenkomsten met uitvoerende organisaties. Agendeer gezondheid en jeugd in beleidsnota's en preventieplannen en maak hierin de verbinding met andere beleidsdomeinen.
Welzijn: Neem gezondheid expliciet op in de subsidieovereenkomst of in de aanbestedingscriteria voor de welzijnsorganisatie en stel prestatieafspraken op. Stel eisen aan het voedings- en beweegaanbod of stel indicatoren voor leefstijlbevordering.
Onderwijs: Faciliteer partnerschappen door scholen aan buurtinitiatieven en jeugdwelzijn te verbinden. Kijk daarnaast of schoolpleinen voor de buurt opengesteld kunnen worden. Stimuleer tot het aantrekkelijk inrichten van schoolpleinen zodat het een groene, beweegvriendelijke en uitnodigende buitenruimte voor de school en de buurt wordt.
Armoede & Kansengelijkheid: Maak gezonde voeding en bewegen toegankelijk voor iedereen. Aantrekkelijke, veilige buurten met speel- en beweegruimte dragen hieraan bij. Neem als voorwaarde in beleid op dat op openbare plekken zoals buurthuizen, kinderboerderijen en speeltuinen een overwegend gezonder voedingsaanbod te verkrijgen is.
Buurtinitiatieven: Neem gezonde en duurzame voeding op als voorwaarde in subsidie- en vergunningsaanvragen van buurtinitiatieven.
Sport en bewegen
Speelruimtebeleid: Stel beleid op rondom speeltuinen en speelruimte in de gemeente. In een speelruimtebeleid leg je vast hoe een gemeente omgaat met buitenspelen. In het speelruimtebeleid kan ook een koppeling worden gemaakt met andere beleidsstukken zoals de gezondheidsvisie, de omgevingsvisie, klimaatadaptatie en onderwijs, jeugd en sport.
Lokale beweeginitiatieven: Faciliteer of financier beweeginitiatieven in de wijk, zoals de Avond4Daagse of de Nationale Buitenspeeldag.
Ruimtelijke ordening, verkeer en veiligheid en klimaat:
Beweegvriendelijke omgeving: Neem beweegvriendelijkheid (mobiliteit, openbare sport- en beweegplekken) vroegtijdig mee in de omgevingsvisie en –plannen, bestemmingsplannen en stedenbouwkundig ontwerp. Stimuleer functiemenging (bijvoorbeeld speeltuin, park en school dicht bij elkaar). Maak hierin ook een koppeling met klimaat en duurzaamheid: door klimaatmaatregelen zoals meer ('doe-’)groen in de openbare ruimte, waterdoorlatende bestrating en schaduwrijke gebieden te stimuleren (hittestress), kunnen gemeenten bijdragen aan een omgeving die uitnodigt tot ontmoeten, spelen en bewegen.
Watertappunten in de openbare ruimte: Ga met ruimtelijk ordening in gesprek over kansrijke locaties voor watertappunten in de openbare ruimte en probeer in uitvoeringsplannen bij (her)inrichting van speeltuinen, openbare sportplekken en andere kansrijke locaties een watertappunt standaard mee te laten nemen in de begroting en ontwerpen. Kijk of je ook samen kan werken met Klimaat op dit thema voor het tegengaan van zwerfafval en hittestress.
Veilige routes en actieve mobiliteit. Zorg er samen met de collega's bij Verkeer en Veiligheid voor dat buurthuizen, kinderboerderijen, speeltuinen, openbare sportplekken en andere belangrijke voorzieningen voor kinderen en jongeren in de wijk veilig bereikbaar zijn. Zet daarnaast als gemeente in op actieve mobiliteit (bijvoorbeeld via het STOMP principe) om beweging te stimuleren en het verkeer voor kinderen en jongeren veiliger te maken. Met veilige en aantrekkelijke fiets- en wandelroutes in de buurt stimuleer je tot meer bewegen.
Gezonde en duurzame voeding: Benoem expliciet gezonde en duurzame voeding in de lokale gezondheidsnota, het klimaat- en duurzaamheidsbeleid.
Economische zaken
Publiek private samenwerkingen: Betrek economische zaken bij de wervingsstrategie voor publiek-private samenwerking. Onderzoek bestaande contacten met private partners en vraag bijvoorbeeld supermarkten om groente en fruit te leveren voor buurtlocaties of mee te werken aan projecten die bewegen in de buurt stimuleren.
Lokale voedselproductie stimuleren: Bied ruimte voor sociale ondernemers met een gezond en duurzaam voedingsaanbod, denk aan voedselcoöperaties. Stimuleer lokale boeren en producenten om gezonde en betaalbare voeding te leveren aan buurtlocaties. Dit verbindt economische groei met gezondheid door te investeren in lokale ketens en duurzame landbouw.
Inkoop- en horecacriteria: Benoem expliciet gezonde en duurzame voeding in de inkoop- en horecacriteria voor gemeentelijke locaties, omgevingsvisies en uitvoeringsagenda's voor publieke ruimten.
Evenementen en markten: Neem gezonde en duurzame voeding op als voorwaarde in subsidie- en vergunningsaanvragen van evenementen en markten.
Wil je graag persoonlijk advies?
Neem contact op