Monitoring en evaluatie
Vanaf het begin van de JOGG-aanpak is monitoring en evaluatie belangrijk. Samen met je netwerk werk je vanuit een gezamenlijke missie. En stel je korte- en langetermijndoelen. Monitoring richt zich op het proces van implementatie. Je leert samen, verzamelt informatie en stuurt bij waar nodig. Je evalueert en bekijkt de resultaten, zowel tussentijds als na afloop. Je benoemt de succesfactoren en de verbeterpunten. Het gaat niet alleen om het tellen, maar ook om het vaststellen van je resultaten.
Wat is het doel?
Het doel van monitoring en evaluatie is het verzamelen van informatie over de resultaten van de JOGG-aanpak in je gemeente. Je wilt zien waar je moet bijsturen en de effectiviteit en impact kunt vergroten.
Daarnaast informeer je je werknet en andere betrokkenen met concrete resultaten over de voortgang. Ook deel je successen. Dit vergroot het draagvlak en de betrokkenheid bij de aanpak. Verder heeft het als doel om de aanpak te verantwoorden. Je bent transparant over de inzet en impact van de aanpak:
· naar de gemeenteraad;
· het college;
· de wethouder(s); en
· subsidiegevers.
Hoe zorg je voor succesvolle monitoring en evaluatie?
Om goed te kunnen monitoren en evalueren is het belangrijk om eerst te weten wat je wilt meten en waarom. Maak doelen niet te vaag, of te ver weg. Stel dus concrete, realistische en haalbare doelen. En formuleer ook de kleine stapjes die je moet zetten om tot je einddoel te komen.
Hou tijdens de uitvoering continu bij:
· wat je doet;
· wat het oplevert; en
· wat je hebt geleerd.
Ongeveer elk halfjaar evalueer je de voortgang en stuur je jouw plannen en aanpak eventueel bij. Hoe pak je dit alles aan?
Als JOGG-regisseur voer jij de regie over de lokale aanpak en weet je wat er speelt. Maar monitoren en evalueren kan niemand alleen doen. Het is verstandig om een JOGG-logboek te gebruiken waarin je vanaf het begin alle gesprekken, koffiemomentjes en bijeenkomsten opschrijft. De JOGG-aanpak is namelijk een aanpak waarbij je eerst investeert in de partners die je nodig hebt voor een structurele verandering in de leefomgeving.
Je kunt vervolgens een JOGG-kerngroep vormen. Organiseer daarvoor een stakeholder- of netwerkbijeenkomst en inventariseer daar verwachtingen van de opbrengsten van de aanpak. Bedenk wie een rol speelt bij de opzet en uitvoering van monitoring en evaluatie en betrek hen. Denk aan je partners uit je werknet.
Betrek in ieder geval de GGD en je accounthouder en waar mogelijk ook de JOGG-regiocoördinator. De GGD beschikt namelijk over cijfers over overgewicht en gezond gedrag. Maak heldere afspraken met je werknet over wie waarvoor verantwoordelijk is en spreek verwachtingen uit. Zorg dat je inzicht krijgt in wanneer de cijfers worden aangeleverd en op welke manier.
Heb je doelen gemaakt voor de omgeving sport? Betrek hier dan de JOGG-teamfit coach bij, de bestuurders van de sportverenigingen en sportkantines. Hierbij is het belangrijk dat je hen ook verantwoordelijk maakt bij het monitoren. Wat zien zij op het sportveld, in de sportkantine en daaromheen? Wat horen ze? Wat zien ze nog meer gebeuren?
Bepaal welke partners relevant zijn voor het lokale JOGG-werknet. Benut hiervoor de werknetanalyse. Deze zal je helpen in het maken van keuzes in doelgroep, wijk of omgeving. Betrek de betreffende (potentiële) partners bij je missie en ga op zoek naar jullie gedeelde ambitie.
Organiseer bijvoorbeeld een bijeenkomst met de desbetreffende partners om verwachtingen van de opbrengsten van de aanpak te inventariseren. Wanneer je dit hebt gedaan, ga je verder met gezamenlijk doelen opstellen. Bedenk wie een rol speelt bij de opzet en uitvoering van monitoring en evaluatie en betrek hen.
Bepaal de doelen waaraan jij in de komende periode met de JOGG-aanpak gaat werken, samen met de partners in je werknet. Onderscheid daarbij korte- en langetermijndoelen.
Denk op de korte termijn aan tussenopbrengsten zoals:
nieuwe kennis en bewustzijn bij partners;
draagvlak voor (het doel van) de JOGG-aanpak bij nieuwe partners;
uitgevoerde projecten.
Belangrijk hierbij is om te beoordelen of de tussenopbrengsten bijdragen aan het proces naar structurele omgevingsveranderingen op de lange termijn.
Denk op de lange termijn aan duurzame, structurele veranderingen in de gezonde leefomgeving, zoals:
blijvende aanpassingen in het beleid van organisaties en de gemeente;
borging van projecten binnen de vaste werkwijze van organisaties;
eigenaarschap bij partners;
integrale samenwerking;
een gezonde leefomgeving als norm.
Maak je doelen specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART). Bepaal voor elk doel wanneer je tevreden bent, hoe het gemeten wordt, wanneer en door wie.
Om te laten zien wat jij met de JOGG-aanpak doet en wat dat oplevert is het belangrijk om bij te houden waar je mee bezig bent. Schrijf eens per 2 weken op waar je mee bezig bent geweest, wat dat heeft opgeleverd, waar je trots op bent en wat je hebt geleerd. Gebruik hiervoor het JOGG-logboek:
Evalueer de doelen zoals je bepaald hebt en interpreteer de resultaten. Ben je tevreden? Waarom zijn je doelen wel of niet gehaald? Wat moet anders? Denk ook aan onvoorziene opbrengsten.
Een tool die helpt om terug te kijken op wat je hebt gedaan is de tijdlijnmethode. We adviseren om elk half jaar een tijdlijnmethode uit te voeren met partners uit je JOGG-werknet waar je veel mee hebt samengewerkt.
Laat zien wat je hebt gedaan door de resultaten van de evaluatie te rapporteren. Denk daarbij goed na over de doelgroep en het doel waarmee je wilt rapporteren. Op basis daarvan kies je de juiste vorm en bepaal je welke informatie uit de evaluatie je gaat rapporteren.
Tools
Onderstaande tools helpen je om effectief monitoring & evaluatie toe te passen.
Het JOGG-logboek maakt al je stappen in het proces helder en zorgt ervoor dat je bewust stilstaat bij wat je doet.
De tijdlijnmethode is een (tussentijdse) evaluatie. Je kunt die inzetten om je werknet stil te laten staan bij hoe jullie samenwerken aan het bereiken van jullie gezamenlijke doel of missie.
Een factsheet is een veelgebruikte manier om resultaten overzichtelijk en beeldend weer te geven. Deze template is gemaakt in de huisstijl van JOGG en kun je gebruiken als opzet voor jouw eigen factsheet. Bekijk voordat je met de factsheet aan de slag gaat ook de communicatiechecklist hieronder.
Gebruik deze communicatiechecklist om een factsheet te maken die goed aansluit bij je doelen en je doelgroep.
Trainingen
Op dit moment zijn we bezig met de doorontwikkeling van ons trainingsaanbod. Vanaf binnenkort staan hier de nieuwste trainingen die je helpen bij het op de juiste manier gebruiken van de tools.
Wil je graag persoonlijk advies?
Neem contact op met je eigen accounthouder voor extra ondersteuning. De gegevens vind je bij het profiel van jouw JOGG-gemeente.
Gegevens JOGG-gemeente