-
Gedeeld eigenaarschap
-
Gezondheid in al het beleid
-
Werken met een werknet
-
Consultatiebureau
Een gezonde start voor elke kleuter in JOGG-gemeente Borger-Odoorn
Te korte consulten. Te weinig tijd voor gezondheid. In het Drentse Borger-Odoorn (25.000 inwoners) zagen jeugdverpleegkundigen het al een tijd: de consulten op het consultatiebureau zijn te kort om het écht over gezondheid te hebben. Terwijl dat wél de plek is waar je ouders bereikt. Er moest iets bij. Iets tastbaars, iets dat werkt. Geen extra praatjes, maar een laagdrempelig hulpmiddel én iets dat impact maakt. JOGG-regisseur en beleidsmedewerker Suzanne Timmers nam het voortouw. Wat begon als een simpel idee, groeide uit tot een brede samenwerking tussen beleid en praktijk. Ontdek hoe Borger-Odoorn via een kleuterpakket een stevig netwerk bouwde – met gezondheid als verbindende factor.
Van 'pakket’ naar integrale samenwerking met JOGG-werknet
Suzanne begon klein. En opperde het idee van een kleuterpakket wat moest voelen als een cadeau. Met een ‘cadeaupakket’ vol gezonde inspiratie, bedoeld voor ouders van jonge kinderen. Betaald vanuit het Sport- en Gezondheidsakkoord, ontwikkeld samen met de jeugdgezondheidszorg. Maar al snel kwamen er meer partners bij. Want gezondheid stopt niet bij zorg.
Tijdens een overleg met collega’s uit het sociaal domein (van onderwijs tot armoede) legde Suzanne de vraag op tafel: wat kunnen jullie bijdragen? Ook zij zijn tenslotte van invloed op een gezonde leefomgeving voor de allerkleinsten en is onderdeel is van het sport- en gezondheidsakkoord. Iedereen dacht mee vanuit zijn eigen beleidsterrein. Ook buiten de gemeente haakte Suzanne uitvoeringspartners aan: wijkorganisaties, scholen, consultatiebureaus, welzijnsorganisaties en tandartsen. Zo ontstond er eigenaarschap. En een pakket dat meer werd dan een stapel folders.
Eén pakket, veel structurele effecten
Het pakket bevat flyers met activiteiten zoals kookworkshops en supermarktsafari’s. Maar ook spullen als een springtouw en een voorleesboek. Zo wordt gezondheid tastbaar. En worden gezonde keuzes leuk. Het pakket heeft inmiddels zijn weg gevonden naar zes basisscholen. Er is al een versie voor leerlingen van groep 3 en plannen liggen klaar om ook kinderen uit hogere groepen 7 en 8 te betrekken. “Dit is waar de kracht van samenwerking zichtbaar wordt,” vertelt Suzanne Timmer. “We hebben nu een product waarin meerdere beleidsterreinen op maat hun bijdrage leveren aan jonge kinderen en hun ouders. En dat allemaal op een leuke, laagdrempelige manier.”
“We hebben nu een product waarin meerdere beleidsterreinen op maat hun bijdrage leveren aan jonge kinderen en hun ouders”
Waardevol voor beleid en voor gezinnen in de praktijk
Het succes van het kleuterpakket ligt in de integrale aanpak en het tastbare resultaat. Gezondheid wordt niet in een hokje geplaatst, maar verbonden met beleidsdomeinen als Veiligheid, Cultuur en Sport. Dat maakt het eenvoudiger om gezinnen te betrekken en gesprekken over gezondheid te voeren.
Het kleuterpakket is niet alleen waardevol voor gezinnen, maar ook voor de gemeente. Het is een tastbaar voorbeeld van hoe gezondheid verbonden kan worden met andere beleidsterreinen, een concrete invulling van de visie health in and for all policies. Door partners te verbinden en gezinnen iets tastbaars te geven, bewijst Borger-Odoorn dat gezondheidsbevordering begint met kleine, concrete stappen en activiteiten die kunnen worden opgeschaald.
“Dat is een van de voordelen van dit soort regionale samenwerking, dat je van elkaar kunt leren. En hierdoor hoeft niet iedereen het wiel zelf uit te vinden.”
Evalueren en blijven leren
Het pakket is nog steeds in ontwikkeling. Twee keer per jaar vindt een evaluatie plaats, waarbij jeugdverpleegkundigen, die de pakketten uitdelen, nauw betrokken worden. Zij delen feedback over hoe de pakketten worden ontvangen en welke verbeteringen mogelijk zijn. Zo bleek uit een evaluatie dat sommige gezinnen behoefte hadden aan meer uitleg. Daarom werd besloten om het pakket voortaan samen met de jeugdverpleegkundige uit te pakken. “Iedereen blijft leren en aanpassen,” zegt Suzanne. “Het kleuterpakket is een project dat zich in fasen ontwikkelt. Begin klein en breid daarna uit. Dat is onze grootste les.”
Tips voor andere gemeenten
Bestaande oplossingen: Bekijk eerst of je gebruik kunt maken van bestaande oplossingen in andere gemeenten.
Start klein met een pilot, breid uit: Als je iets nieuws wilt opzetten, begin met een pilot en leer van de ervaringen en deel het succes. In Borger-Odoorn begon het pakket bij de JGZ (consultatiebureau), op basis van hun behoefte. En is het daarna vanwege succes uitgebreid naar basisscholen.
Werk integraal samen en zorg voor eigenaarschap: Betrek verschillende domeinen en partners. Een brede samenwerking zorgt voor gedeeld eigenaarschap en meer creativiteit én draagvlak. Beleg de verantwoordelijkheid bij andere partijen, zoals welzijnsorganisaties en andere beleidscollega’s binnen de gemeente.
Blijf leren en verbeteren: Regelmatige monitoring en evaluatie helpt om feedback direct te verwerken.
Aan de slag
Wil je in jouw gemeente ook zorgen voor gezonde omgeving voor kleuters? Ga aan de slag met onderstaande programma's, tools en materialen die jouw werk gemakkelijker maken.
De eerste levensjaren van een kind zijn van groot belang voor een gezonde ontwikkeling. Het consultatiebureau, als onderdeel van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ), speelt een belangrijke rol in de begeleiding van ouders en kinderen van 0 tot 4 jaar. Aangezien het consultatiebureau zo’n 88% van de kinderen (en hun ouders) ziet in deze leeftijdscategorie, is hun bereik richting de einddoelgroep groot. Samenwerken met het consultatiebureau biedt jou als JOGG-professional een uitgelezen kans om vanaf het begin gezonde gewoontes te stimuleren.
Een gezonde omgeving rondom kinderopvang, basisscholen, middelbare scholen en mbo's begint bij goed gemeentelijk beleid. Als JOGG-beleidsmedewerker speel je een belangrijke rol om gezondheid in al het beleid mee te nemen. We bieden je graag praktische inspiratie en handvatten om gezondheidsthema's in diverse beleidsdomeinen te integreren, met als doel gezondheid structureel in de verschillende domeinen te laten landen.
Gezonde Kinderopvang helpt kinderopvangorganisaties om structureel te werken aan een gezonde leefstijl voor kinderen van 0-12 jaar. Samenwerking met jou als JOGG-professional versterkt deze aanpak doordat jij kan zorgen voor een doorlopende lijn in gezondheidsbevordering van kinderopvang naar school.
Wil je persoonlijk advies?
