Kinderen op 30 basisscholen in Arnhem komen structureel in beweging

De basis voor de inzet op het stimuleren van beweging werd gelegd met het landelijke Sportakkoord uit 2018, dat in Arnhem leidde tot een lokaal Arnhems Sportakkoord. Op 21 september 2020 ondertekenden sport-, en zorgaanbieders, het basisonderwijs, sportfederaties, Sportbedrijf Arnhem en de gemeente dit akkoord. Hiermee werd: 

• Politiek-bestuurlijk draagvlak gecreëerd: Structureel bewegen werd een prioriteit in het gemeentelijk beleid, verankerd in de Nota Gezond en Fit. 

• Samenwerking en coördinatie gestimuleerd: Scholen, schoolbesturen, sportverenigingen, buurtsportcoaches en de gemeente werkten samen om een eenduidige aanpak te implementeren, wat begon in drie pilotwijken. 

• Duurzame financiering mogelijk gemaakt: Door budgetten en programma’s van verschillende partijen te bundelen, konden subsidies en middelen effectief ingezet worden. 

• Schaalbaarheid en inclusiviteit gewaarborgd: Na succesvolle pilots is het beweegconcept uiteindelijk stadsbreed uitgerold, met een focus op kwetsbare wijken voor kansgelijkheid. 

Het beweegconcept in Arnhem is ontstaan vanuit het initiatief vanuit Peter Dooijeweerd van schoolbestuur Delta onderwijs en verder gebracht met Geert Geurken van Sportbedrijf Arnhem. Door de jaren heen is het JOGG-team hier actief bij betrokken, wat leidde tot een sterke structurele verankering van het beweegconcept in de stad. Daarnaast verbindt het JOGG-team ook beleidsdomeinen zoals Onderwijs, Sport en Volksgezondheid, waardoor de aanpak breed gedragen blijft.

Het succes van het beweegconcept in Arnhem laat zien hoe belangrijk het is om lokaal verbinding te maken met bestaande structuren en sterke mensen zoals Peter en Geert in je werknet te hebben. Door slim samen te werken, kan het JOGG-team effectief regisseren en zorgen voor structurele verankering. Dit gedeelde eigenaarschap is belangrijk om écht impact te maken.

JOGG-regisseur Charissa is hierin een belangrijke schakel. Zij stimuleert samenwerking en kennisdeling, en zorgt ervoor dat alle betrokken partijen - van schoolbesturen tot sportaanbieders - zich eigenaar blijven voelen van de aanpak. Dit creëert duurzaam gedeeld eigenaarschap en zorgt voor structurele borging van de aanpak. Ook zorgt Charissa ervoor dat het beweegconcept effectief geïmplementeerd wordt in andere omgevingen. Lees hier meer over het beweegconcept 2+1+2.

“De kracht van Arnhem zit in de borging van beweegbeleid bij de schoolbesturen, het gedeelde belang en de samenwerking tussen partijen. Door ieders kennis en middelen te bundelen, maken we écht impact voor de gezondheid van kinderen”

Om de implementatie en coördinatie in goede banen te leiden, werkt Charissa ook nauw samen met Kars Deutekom; programmamanager Bewegen, Gezondheid en Sport bij Sportbedrijf Arnhem. Kars is in dienst bij zowel de onderwijsbesturen als het Sportbedrijf Arnhem, wat hem een unieke positie geeft om ook weer verschillende partijen te verbinden. Hij;

•            Coördineert de uitvoering van het beweegconcept op alle basisscholen.

•            Haalt behoeften en mogelijkheden per wijk op en koppelt deze aan bestaande programma’s zoals Kansrijk Opgroeien.

•            Verbindt partners, informeert beweegteams (waar onder andere buurtsportcoach, vakdocenten gymnastiek en jongerenwerkers inzitten) en zet in op kennisdeling om de continuïteit en kwaliteit van de aanpak te waarborgen.

De financiering van het beweegconcept is slim geregeld, waardoor het duurzaam en onafhankelijk van subsidies wordt uitgevoerd. Bundeling van budgetten uit verschillende domeinen, zoals Sport, Volksgezondheid en Onderwijs. Zo worden gemeentelijke beleidspotjes gecombineerd met middelen van het Sportbedrijf Arnhem, financiële middelen van de schoolbesturen zelf en private partijen. Dit voorkomt volledige afhankelijkheid van gemeentelijke subsidies en maakt de aanpak toekomstbestendig.

• Strategische inzet van JOGG-budget: Het JOGG-budget in Arnhem wordt alleen ingezet op plekken waar nog extra inzet op nodig is zoals voedseleducatie.

• Publiek-private samenwerking: Door samen te werken met commerciële partners, zoals Decathlon, worden extra middelen en expertise ingezet.

• Maatwerkfinanciering per wijk: Programmamanager Kars Deutekom brengt per wijk in kaart welke programma’s en budgetten beschikbaar zijn en koppelt deze aan lokale behoeften. Hierdoor ontstaat een op maat gemaakte aanpak voor elke wijk.

Het 2+1+2 beweegconcept wordt inmiddels toegepast op 30 scholen in kwetsbare wijken en krijgen zij intensieve begeleiding van 25 buurtsportcoaches.

• 40 vakleerkrachten verzorgen de gymlessen en werken samen aan een gestructureerde bewegingsaanpak.

• 25 buurtsportcoaches verbinden de school met de wijk, waardoor kinderen ook buiten schooltijd actief blijven. Kinderen bewegen meer tijdens en na schooltijd.

• 2 consulenten bewegingsonderwijs adviseren basisscholen over het verbeteren van de motorische vaardigheden van leerlingen.

Het concept zorgt voor meer dan alleen fysieke gezondheid. Door beweging te integreren in het onderwijs verbeteren ook sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en leerprestaties. Bovendien draagt het bij aan kansengelijkheid, doordat juist kinderen uit kwetsbare wijken nu beter worden bereikt.

In de komende jaren wil Arnhem gezonde voeding en voedseleducatie integreren in het beweegconcept, om kinderen een brede, gezonde basis te geven. Gezonde schoolmaaltijden worden geïntroduceerd op enkele scholen, gecombineerd met educatieve programma’s over gezonde voeding. Dit is een van de focuspunten van het JOGG-team om verder uit te bouwen.

Arnhem laat zien hoe gedeelde belangen, slimme verbindingen en sterke samenwerking leiden tot duurzame impact op de gezondheid van kinderen. Andere gemeenten kunnen zich laten inspireren door deze aanpak met de volgende tips:

• Politiek-bestuurlijk draagvlak: Creëer een gezamenlijke visie en doelen tussen schoolbesturen, gemeente en sportorganisaties, zoals gedaan met het Arnhemse Sportakkoord.

• Verbindende programmamanager: Stel een programmamanager aan die schakelt tussen strategisch beleid en operationele uitvoering. Deze persoon ontzorgt scholen en houdt overzicht op het proces.

• Duurzame financiering: Bundel budgetten uit verschillende domeinen en zorgt dat je niet (volledig afhankelijk bent van subsidies. In Arnhem financieren de schoolbesturen inmiddels het beweegconcept zelf, wat zorgt voor continuïteit.

• Biedt maatwerk: Elke wijk is weer anders en kijk naar wat er per wijk en school nodig is.

• Start met pilots en schaal op: Begin in een beperkt aantal wijken of basisscholen om het concept te testen en leerpunten te verzamelen. Na het succes in drie wijken, kon Arnhem deze successen delen en het concept stadsbreed uitgerold.

Wil je in jouw gemeente ook zorgen voor een gezonde basisschoolomgeving? Ga aan de slag met onderstaande programma's, tools en materialen die jouw werk gemakkelijker maken.