Gemeentelijk beleid in en voor de kinderopvang en het onderwijs
Beleid
Primair onderwijs
In de kindertijd leg je de basis voor een gezonde levensstijl. Als kinderen gezond gedrag al op jonge leeftijd krijgen aangeleerd, profiteren ze hier hun hele leven van. Daarom is het belangrijk dat ook de basisschool een plek is waar gezonde keuzes gemakkelijk en toegankelijk zijn.
Wat is het doel?
We stimuleren kinderen om gezonde keuzes te maken op de basisschool. Denk aan meer beweging door een aantrekkelijk schoolplein, water drinken, voedingsbeleid op scholen en een beweegvriendelijke schoolomgeving zodat kinderen gemotiveerd worden om wandelend of op de fiets naar school te gaan.
Hoe maak je het primair onderwijs gezond?
Benut jouw werknet
Er zijn veel partijen waarmee je kunt samenwerken. Een belangrijke partner waarmee jij de basisscholen en hun omgeving gezonder kunt maken is de Gezonde School-adviseur.
Denk daarnaast ook aan:
Jong Leren Eten-makelaars;
beleidsmedewerkers van de gemeente, zoals die van onderwijs, ruimtelijke ordening of het sociaal domein;
de sportserviceorganisatie;
de combinatiefunctionaris sport en bewegen;
de jeugdverpleegkundige;
schoolbesturen.
Gezondheid in al het beleid
Als je een omgeving zoals Primair onderwijs duurzaam gezond wil maken, is het belangrijk om gezondheid te verankeren. In het beleid van alle domeinen van je gemeente én de organisaties waarmee je samenwerkt. Idealiter speelt gezondheid een rol in al het beleid (Health in and for all policies).
Werk met beleidsmedewerkers onderwijs samen om gezondheid in het onderwijsbeleid te integreren.
Overleg met ruimtelijke ordening om:
de schoolomgeving fietsvriendelijker te maken;
trottoirs aan te leggen;
sportvelden te faciliteren; en
het schoolplein beweegvriendelijker te maken.
Samenwerken met het sociaal domein kan gelijke kansen bevorderen. Bijvoorbeeld door een gezonde lunch voor ieder kind mogelijk te maken.
Binnen de school is het belangrijk een concreet beleid en duidelijke visie te ontwikkelen voor de praktische uitvoerbaarheid van thema’s als bewegen en gezonde voeding.
“Losse initiatieven leiden zelden tot structurele gedragsverandering. Door samenhang te creëren en die binnen een programma te borgen, vergroot je de kans op succes.”
Aan de slag
Ga aan de slag met de onderstaande programma's, tools en materialen die jouw werk gemakkelijker maken.
Aan de slag met
Loket Gezond Leven - RIVM
Het Loket Gezond Leven van het RIVM biedt een betrouwbare database. Daarin staan wetenschappelijk onderbouwde leefstijlinterventies voor gezonde voeding, beweging en kansengelijkheid.
Praktijkvoorbeelden
Laat je inspireren door voorbeelden uit de praktijk
-
Kinderen op 30 basisscholen in Arnhem komen structureel in beweging
Hoe maak je bewegen een vanzelfsprekend onderdeel van de leefstijl van basisschoolkinderen? In JOGG-gemeente Arnhem hebben de gemeente, onderwijsbesturen, Sportbedrijf Arnhem, sportaanbieders en private partijen de handen ineengeslagen om dat voor elkaar te krijgen. Vanuit de missie: alle kinderen structureel meer en beter laten bewegen, met een methode die niet afhankelijk is van subsidies. Het resultaat? Op 30 basisscholen in Arnhem werken ze nu met één integraal beweegconcept. Dit is mogelijk gemaakt door sterke samenwerking, duurzaam financieel beleid en de verbindende rol van het JOGG-team die dit concept nu verder in andere omgevingen brengt. Ontdek hoe Arnhem dit is gelukt.
Goed voorbeeldPubliek-private samenwerkingBewegenPrimair onderwijsPolitiek-bestuurlijk draagvlakWerken met een werknet -
JOGG-gemeente Kampen verbindt sociaal- en ruimtelijk domein voor meer beweging
Kampen, een stad met ruim 56.000 inwoners, heeft veel plekken om te bewegen, sporten en spelen. Van parken tot voetbalvelden en speeltoestellen in de wijk. Toch maakt niet iedereen hier gebruik van en daar wil Kampen verandering in brengen. Ze investeren in een uitnodigende omgeving waardoor bewegen vanzelfsprekender wordt. Denk aan veilige fietspaden, leuke speelplekken en meer samenwerking tussen inwoners en beleid. Mede dankzij JOGG-beleidsmedewerker Jenneke werken het sociaal-en ruimtelijk domein nu beter samen. Hierdoor maakt Kampen het kinderen en families makkelijker én leuker om actiever en gezonder te leven.
Goed voorbeeldBuurtGedeeld eigenaarschapPrimair onderwijs -
Basisscholen in Purmerend: water drinken de gewoonste zaak van de wereld
Hoe overtuig je schooldirecteuren, leerkrachten, ouders én de kinderen zelf om op school helemaal over te schakelen op water? Dan moet je bovenal een steengoed verhaal hebben en een realistische, enthousiasmerende aanpak. JOGG-regisseur Floor Volker uit Purmerend vertelt hoe dit in haar gemeente gelukt is en hoe water drinken verankerd is in het beleid van de scholen. Water drinken is de nieuwe norm geworden.
Goed voorbeeldPrimair onderwijsPolitiek-bestuurlijk draagvlak -
Aan tafel met de burgemeester voor een gezondere toekomst in Zwartewaterland
Van 8 tot en met 11 oktober 2024 ontbijten burgemeesters uit 245 gemeenten samen met een basisschoolklas op het gemeentehuis. JOGG-gemeente Zwartewaterland doet ook mee aan dit gezonde Burgemeestersontbijt en gebruikt dit moment om de burgemeester te laten ervaren wat de JOGG-aanpak in de praktijk betekent. Lees hier meer over de ervaring in Zwartewaterland en hoe je het Burgemeestersontbijt als opstap naar structureel gezond voedingsbeleid kan gebruiken.
Goed voorbeeldThemadagenPrimair onderwijsPolitiek-bestuurlijk draagvlakVoeding -
Van speeltuin naar buitengym: hoe JOGG-gemeente Gennep een beweegvriendelijke omgeving creëerde
In het dorp Ven-Zelderheide, het Limburgse dorp in JOGG-gemeente Gennep, moest basisschool De Vonder na de zomervakantie van 2023, net als alle andere basisscholen in Nederland, naar twee lesuren gym per week. Sinds jaren reisde de school eens per week met de bus naar de gymzaal in het nabijgelegen dorp Ottersum, omdat Ven-Zelderheide zelf geen gymzaal heeft. Met de aanvullende eis zouden de kinderen nu twee keer per week met de bus naar een externe locatie moeten reizen, wat extra kosten en praktische beperkingen met zich mee zou brengen. Omdat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de huisvesting van het onderwijs nam Peter-Jan Mol, JOGG-beleidsmedewerker (Sport), het initiatief voor een oplossing waar zowel de school, de gemeente als de dorpskern van zou profiteren: een buitengym direct naast de school. Een mooi moment om met Peter-Jan terug te blikken op het proces op het traject: van idee tot uitvoering, de uitdagingen en behaalde resultaten.
Goed voorbeeldBewegenBuurtGedeeld eigenaarschapGezondheid in al het beleidPolitiek-bestuurlijk draagvlakPrimair onderwijs -
Koningsspelen 2023: inspireer kinderen om te blíjven bewegen
Samen aan een gezond ontbijt met de Koning. Voor 850 kinderen uit JOGG-gemeente Deventer werd dit vrijdag 21 april realiteit tijdens de landelijke opening van de Koningsspelen 2023. JOGG-adviseur Gezonde Omgeving Petra Kühr sloot aan en sprak mee over de kracht van de Koningsspelen als startpunt voor een leven vol bewegen.
Goed voorbeeldThemadagenPrimair onderwijs
Wil je graag persoonlijk advies?
Neem contact op
Petra Kühr
Adviseur Gezonde Omgeving